D.V. Bubrih, A.A. Beljakov, A.V. Punžina:
Karjalan kielen murrekartasto
Suomalais-Ugrilainen Seura, Helsinki 1997.
Atlasah vallittih 206 kielellisty ilmivyö, kudamis kyzeldih (eri aijoinnu) 186 paikas. Nenga atlasas on 206*186 kyzymysty, kudamih annettih 2-14 erilastu vastavustu. Atlasua on lysti livailla da opastuo karjalan kielen murdehii, a voibigo luadie kogonaskuvua murdehis? Suomelaine kielitiedoilii Kalevi Wiik rubei verdailemah, äijängo eri keriändykohtis annetut vastavukset erottih. Nenga häi luadi erotaulukon 186*185/2 paikkupuaras. Moizen erotaulukon vuoh häi sit rubei "kävelemäh" kartal sen mugah, kunne ero on pieni libo suuri. Rodih kartu murrehalovehis. Tulokset piästih ilmah julgavos
Kalevi Wiik:
Karjalan kielen murteet - kvantitatiivinen tutkimus
Fenno-Ugristica 26 (2004)
Uuttu Wiikan ruavos oli tiedokonehen käyttö erotaulukon luajindah. Se olis olluh ristikanzale ylen suuri da terstaittai ruado. A taulukkuo häi kaččoi ristikanzan silmil. Harjavunnuh tutkii tiedäy, midä maksau eččie. A harjavunnuh tutkii sežo on nengoman tiijon da traditsien vangi. Mittustu anualizua vois tolkutoi tiedokoneh luadie? Se on tämän eksperimentan tarkoitus.
Naputtelin tiedokonehen mustoh Atlasan 38316 kentytieduo da luajiin niilöin erotaulukon Wiikan jyttyöh. Mintahto kahten paikan vastavuksii voi verrata ohjelmal
verdailu.html kudai ozuttau rinnakkai nämil paikoil annetus teemas annetut vastavukset. Ken ei tarkah musta, kus mingi nimine paikku on, libo min nimizii paikkoi on kusgi kohtas, voi niilöi ečitellä ohjelmal lovva.html.
Murdehien luokittelus samanlaizuon mugah käytin yksinkerdastu lähimbäh susiedah perustujua klusteroindualgoritmua. Yhten paikan lähin susiedu on paikku, kudamas annettih vähiten omas murdehes eruojii vastavuksii. Yhtistämäl jogahine paikku lähimbäh susiedah, paikat jagavutah joukkoloikse, klusteroikse. Klusteroindan tuloksii voi kaččuo adresis klusterit.html.
Pseudo-ohjelmoindukielel algoritmua voi kuvata nenga:
# luaji erotaulukko
for all kartu k do
for all paikku p do
luve arvo[k,p]
for all paikku p do
for all paikku q do
ero[p,q]=0
for all kartu k do
if arvo[k,p]<>arvo[k,q] then ero[p,q]=ero[p,q]+1
# lövvä lähin susiedu
for all paikku p do
min=999 # "iäretöi"
for all paikku q do
if p<>q and ero[p,q]< min then
min=ero[p,q]; sus[p]=q
# luaji klusterit
klusterit=[]
for all paikku p do
piirrä nuoli p->sus[p]
# on tarkah yksi puaru p->q, q->p
for all paikku p do
if p=sus[sus[p]] then
liziä p klusteriloih
klusteri[p]=[]
# p on klusterin juuri
for all paikku q
while q ei joukos klusterit do
mene juureh p susiedunuolii myö
liziä q joukkoh klusteri[p] da piirrä viiva q-p
# klusterit lövvetty
# voi jatkua rekuriivizesti
# uuzi erotaulukko klusteroile (kudamii juuret edustetah)
for all p in klusterit
for all q in klusterit
ero[p,q]=999
for all m in klusteri[p]
for all n in klusteri[q]
if ero[m,n]<ero[p,q] then ero[p,q]=ero[m,n]
Jatka kui enzimäzel kierroksel
Jatka kuni klusteroi jiäy vaiku yksi.
Yksityiskohtazes ohjelmas nygöi on nenga 250 sumbua rivii.
Uuzimas ohjelman versies kai samah klusterih kuulujat paikat on väritetty samal värih. Klusteroi yhtistäjes kai muut paičči "juuriklusteri" muutetah väri.
Ohjelman käyttäi voi ottua klusteroindah kai atlasan kartat kerral, libo vallita mintah ozajoukon, ezim. vokalit libo sanaston. Klusterikartu on png-kuva.
Klusteroindu ozuttau, kus mennäh suurembat harpavukset murrehalovehien välil, ga pidäy varata liijan jyrkii johtopiätöksii. Ottamal eri piirdehet verdailun pohjakse, klusteroindugi muuttuu. Yhtelläh, hos murreh muuttuu kyläs toizeh, ihan murrehkartan eri puolilgi eläjät karjalazet toine tostu ellendetäh/ymmärretäh/maltetah/ponimaijah/toimitetah, ku vai tahtotah.
Bubrihan atlasas ei ole rajakarjalazii murdehii. Kargien verdailun luadimizekse keräin kirjaspäi
Eino Leskinen:
Karjalan kielen näytteitä 2. Aunuksen ja Raja-Karjalan murteita
SKS 1934
vastavuksii Bubrihan kyzymyksii Salmin, Imbilahten, Suistamon, Suojärven, Korbisellän da Ilomantsin näyttehien mugah. Korpusan vähäzyön däh nämii tuloksii voi pidiä vaiku suundua-andajinnu.